:Yağışla İlgili Bilgi Notu :
Yagis tahmini için meteoroloji mühendisleri, havada nem var mi ve bu nem bir sekilde yükselmeye zorlanip YOGUSMA olur mu diye bakarlar. (Dikkat! Su buharinin soguyarak sivi hale dönüsmesine YANLIS olarak yogunlasma diyenler var. ).
Havayi yükselerek içindeki su buharinin yogusarak yagisa geçiren dört mekanizma var:
- Atmosferik cepheler
- Daglar
- Siklonlar (Alçak basinç merkezi. Bu merkezde hava, saat ibresinin tersi yönde dönerek yükselir.) FAKAT: Antisiklonlarda (yüksek basinç merkezlerinde, hava saat ibresi yönünde dönerek çöktügü için ve çöken hava isindigi için yogusma ve bulut olusmaz, olan bulutlar da isinmayla dagildigi için) yagis olmaz.
- Konveskisyon (isinan havanin yükselmesi)
Adini II. Dünya savasindaki askeri cephelerden alan “atmosferik cephelerin” dört çesidi vardir.
1. Sicak cephe (sicak hava, önündeki ilik havanin yerini alir),
2. Soguk cephe (soguk hava, önündeki sicak havanin yerini alir),
3. Oklüzyon cephe (soguk ve sicak cephenin sirt sirta vermesi sonucu olusan bu cephede ise, soguk hava önündeki serin havanin yerini alir.
4. Duragan cephe (bu cephede adi üstünde ne sicak hava, ne de soguk hava bir digerinin yerini alir; her ikisi de oldugu yerde durur).
Bazen yagmur yagar ama ardindan hava sicakligi artar, çünkü bu tür yagmurlar sicak cepheyle iliskilidir.
Bazen yagmur yagar ama hava sicakligi pek degismez, çünkü bu tür yagmurlar orografik (daglarin yamaçlarindaki yükselme), siklonik (alçak basinç merkezindeki havanin yükselmesi) ya da kirk ikindi türü (kararsizlik ve konvektif yagis adini da verdigimiz) yagmurlardir.
Bazen kuvvetli lodosla çok isinan hava, yagisla birlikte birden bire 5–10 derece birden düsüyor, çünkü bu tür yagislar soguk cepheyle iliskilidir. Soguk cephenin önüyle arkasindaki sicaklik farki büyüktür.
Lodos kar topluyor ve Lodosun gözü yasli gibi halk arasindaki gözlemler dogrudur. Çünkü lodos (güney batidan esen rüzgârlar) genellikle soguk cephenin önünde görülür. Soguk cepheden kaynaklanan yagis yagmur veya kar seklinde olur.
Türkiye'nin bulundugu enlemlerde yazin dahi yagisin büyük bir kismi buluttan kar seklinde baslar. Buluttan kar seklinde ayrilan yagis yere inerken karsilastigi hava tabakasinin sicakligina göre sekil degistirir veya aynen kar olarak yere inerler.
Türkiye'de herkes bir seyler konusunda “tahmin”ler yapiyor ama teknik anlamda tahmin; bir parametre için “Kaynak, Yer, Zaman, Miktar ve Olasilik” belirtmek demektir.
Yagisin miktarini belirleyebilen çagdas ülkelerden yagis miktarina göre söyle siniflandirilip adlandirilir:
Kaç derecede ne oluyor?
0 DERECE
Su donuyor
- 10 DERECE
Kulaginda küpe ya da yüzünün herhangi bir yerinde piercing olanlarin bu derecede metal küpelerini ve süslerini çikarmalari gerekiyor. Metal sogugu çok iyi ilettigi için bu tip takilar yüzde donmalara neden olabiliyor.
- 20 DERECE
Hava bu sogukluga düstügünde sporda nordik disiplininde karsilasmalar profesyonel dallarda bile yasaklaniyor. Uzmanlar açik havada uzun süre spor yapilmamasini tavsiye ediyor. Bu hava sicakliginda dizel tipi otomobil kullananlarin da dikkatli olmalari gerekiyor, çünkü yakit akmamaya basliyor. Buna karsilik benzinde daha düsük derecelerde bile sorun olmadigi söyleniyor.
- 22 DERECE
40 derece alkoller donmaya basliyor. Buna karsilik votkanin eksi 24,5 derecede bile akiskanligini korudugu iddia ediliyor.
- 30 DERECE
Nefes almak zorlasmaya basliyor. Her nefes alindiginda burun delikleri donuyor, nefes geri verildiginde tekrar çözülüyor.
- 38 DERECE
Bu sicakligin altinda Güney Sibirya'da okullarin çogu tatil ediliyor.
- 38,8 DERECE
Civa ergiyor.
- 40 DERECE
Açik havaya çikanlar gözleriyle ilgili problem yasiyor. Sicak gözyasi, gözkapaklarinin birbirine yapismasina neden oluyor.
- 55,1 DERECE
Dünya üzerinde ölçülen en düsük ortalama sicaklik. Antartika'da ölçüldü.
- 77.8 DERECE
Insanlarin ikamet ettigi bir bölgede ölçülen en düsük sicaklik. 1938 yilinda Kuzey Sibirya'daki Oimyakon'da ölçüldü.
- 89,2 DERECE
Dünya üzerinde ölçülebilen en düsük sicaklik. 21 Temmuz 1983'de Antartika'da ölçüldü.
- 114.5 DERECE
Saf alkol donuyor.
Üstteki Veriler Bazı sitelerden alınarak düzenlenmiştir.
